اولین پیششماره فیلمنگار در اردیبهشت 1381 منتشر شد و بدون وقفه ادامه یافت هرچند کسی انتظار این سختجانی را نداشت. در ابتدای انتشار این ماهنامه تداوم آن در طولانیمدت متصور نبود. یکی از سینماگران مشهور در همان شمارههای آغازین میگفت که شما دو سه شماره بیشتر دوام نخواهید داشت. و هنگامیکه پرسیدیم چرا؟ گفتند: اولاً که شما دولتی هستید و دولتها در اینگونه امور هیچگاه توفیق نداشتهاند. ثانیاً ماهنامه شما تخصصی است. تا کی میتوانید درباره فیلمنامهنویسی حرف بزنید. به نظر منطقی میرسید، اما نبود.
فیلمنگار در اردیبهشت 1398 هفدهمین سال انتشار خود را با شماره 197 پشت سر گذاشت. این تدوام طولانی انتشار یک نشریه تخصصی دولتی البته با فراز و نشیبهای دراماتیکی نیز همراه بوده است که شاید روزی قلمی شود. در سال اول انتشار اغلب منتقدان قادر به تحلیل فیلمها صرفاً بر اساس فیلمنامه نبودند و ناگزیر در بررسی به کارگردانی، بازیگری و... سرک میکشیدند. اما طولی نکشید که نقد و تحلیل فیلمنامه، بدون توجه به اجرا به تخصصی آموزنده در میان نویسندگان فیلمنگار تبدیل شد. فیلمنگار از همان ابتدا سعی کرد مبلّغ و حامی سینمای داستانگو باشد و صرفاً دغدغه فیلمنامه را پیگیری کند. تجربههای سالیان متعدد به ویژه در چهار پنج سال اخیر این ماهنامه را به مرجع آموزشی مهمی برای فیلمنامه نویسان، مدرسان فیلمنامهنویسی و دانشجویان سینما و ادبیات نمایشی تبدیل کرده است. برخی از فیلمنامهنویسان حرفهای امروز کشور، خود را وامدار فیلمنگار میدانند.
در تمامی این سالها قیمت پشت فیلمنگار کمتر از هزینههای تولید آن بوده است اما بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آن را هزینه تلقی نکرده بلکه آن را یک سرمایهگذاری بلند مدت در زمینه ارتقای فیلمنامه نویسی و فیلمنامه در سینمای ایران دانستهاند. اما اکنون، ادامه انتشار چاپی فیلمنگار با دشواریهای بسیاری روبهرو شده است؛ از این رو فیلمنگار از شماره 198 به صورت دیجیتال منتشر خواهد شد. نشر دیجیتال و چاپی مجله تا سه شماره همزمان انجام خواهد شد و آخرین شماره چاپی آن یعنی شماره 200 در مردادماه منتشر خواهد شد. اما به زودی سایت تخصصی ماهنامه فیلمنگار با ویژگیهای زیر راهاندازی خواهد شد:
1. بخشی از مطالب منتشر شده به صورت رایگان در دسترس همگان خواهد بود.
2. هرماه در فواصل معینی بخشهای مختلف فیلمنگار، مثل فیلمنامه و تحلیلهای آن، پروندههای موضوعی فرهنگ فیلمنامه، نقد و بررسی فیلمهای مطرح ایران و جهان و گفتوگوهایی با فیلمنامهنویسان ایرانی و خارجی بارگذاری خواهد شد و سعی خواهیم کرد هر هفته مطالب تازهای را در معرض استفاده مخاطبان قرار دهیم.
3. مشترکین فیلمنگار میتوانند باقیمانده اشتراکشان را به صورت پی دی اف از سایت دریافت کنند.
4. جزییات بیشتر در شمارههای آینده به اطلاع خوانندگان گرامی خواهید رسید انشاءالله.
و اما مهمترین خبر اینکه بنیاد سینمایی فارابی در نظر گرفته است که آرشیو دیجیتال 200 شماره فیلمنگار و 80 شماره فصلنامه تخصصی فارابی را با کیفیت دسترسی بسیار خوب منتشر کرده و در اختیار علاقهمندان قرار دهد. این گنجینه، شامل بیش از 230 فیلمنامه، پرونده موضوعی فرهنگ فیلمنامه و مقالات ارزشمند خواهد بود.
عزت زیاد
سردبیر